Museum Het Spinozahuis

De wereldberoemde filosoof Spinoza werd geboren in 1632 in Amsterdam, in de wijk Vloedenburg (nu Waterlooplein-buurt). Hoewel het huis van zijn ouders niet bewaard is gebleven, zijn er twee bekende huizen waar Spinoza enige tijd heeft gewoond, namelijk in Rijnsburg en Den Haag. In 1661 vestigde Spinoza zich in Rijnsburg, destijds bekend als een ontmoetingsplaats voor collegianten, een doperse sekte waarvan Spinoza vrienden had. In het huis van chirurgijn Herman Hooman huurde hij een kleine kamer als kostganger. Hier sleep hij lenzen voor optische instrumenten en schreef hij zijn overpeinzingen met de ganzenpen neer. Een heelmeester uit de achttiende eeuw, Johannes Monnikhoff, heeft een aantekening nagelaten, waaruit blijkt dat het huisje waarin Spinoza van 1661 tot 1663 verbleef, een gevelsteen had met een vers van Dirck R. Camphuysen:

Ach! waren alle Menschen wijs,

En wilden daarbij wel!

De Aard waar haar een Paradijs,

Nu isse meest een Hel.

In 1896 kwam in Rijnsburg een oud daglonershuisje te koop, met daarin een moeilijk leesbaar versje in de muur. Spinozakenner Willem Meijer herinnerde zich het verhaal van Monnikhoff en identificeerde het verwaarloosde pand als de mogelijke woning van Spinoza. Een vereniging werd opgericht om het huisje te kopen, te herstellen en om te vormen tot een bescheiden museum, dat diende als centrum voor de studie van Spinoza's leer en leven.

Met de reconstructie van Spinoza's bibliotheek, zoals beschreven in een boedelbeschrijving bij zijn dood in 1677, ontstond een unieke boekenverzameling in perkamenten en leren banden. Deze is nu tentoongesteld in een kamer met de sfeer van een schilderij van Vermeer of De Hoogh. De museumkamers bevatten ook portretten, facsimile's van brieven en documenten, waardoor bezoekers een fascinerend inzicht krijgen in het leven en werk van de filosoof.